Malta qawwa fuq il-bahar: http://schoolnet.gov.mt/history/Form3/QawwaFuqBahar/Tahrig.htm

It-tmexxija ta' Malta fi zmien l-Ordni.
Malta qawwa fuq il-bahar.

1. Fi zmien l-Ordni Malta kienet titmexxa mill-Granmastru u (ministri, kunsill, kabinett) tieghu, kollha Kavallieri.




2. Il-qorti fi zmien l-Ordni kienet tissejjah (il-Kastell, il-Kastellanija).




3. Din kienet tmexxija awtokratika li tfisser tmexxijja (mill-Parlament, minn ftit nies nobbli).




4. L-ebda (Kavallier, Malti) ma seta' jaghmel parti minn dan il-Kunsill.




5. Il-Kunsill Popolari tal-Belt u l-Imdina kien maghmul mill-(Kavallieri, Maltin)nobbli.




6. Dan ma kellu ebda seta' hlief (biex jimporta l-qamh bi prezz baxx, jiddefendi s-swar tal-Belt).




7. (it-Trattat, it-Tratte)kien ftehim ma' Sqallija biex jimportaw qamh minghajr ma jithallas dazzju lil Sqallija. Ghalhekk il-qamh jinxtara bi prezz baxx.




8. Meta l-Ordni kien johrog xi ligi jew taxxa gdida, kien jinqara (l-bandu, banda, bandla). B'hekk biss kien jikkomunika mal-Maltin.




9. (De Rohan, Pinto) gabar il-ligijiet f'Kodici.




10. L-Ordni kienet izomm flotta zghira (l-Birgu, Bormla, L'Isla) fejn ukoll kien isewwi l-bastimenti tieghu.




11. Il-qalfat rid( jimla' , jwahhal) il-fili ta' bejn il-planki tal-bastiment bil-qatran u l-istoppa. Dan biex fil-bastiment ma jidholx (rih, ilma).




12. Wara l-Assedju tal-1565 it-Torok xorta baqghu ta' theddida ghall-Malta. Wahda mill-akbar battalji navali bejn xwieni Nsara u Torok grat fis 7 ta' Ottubru ta' l-1571 (f'Liverpool, f'Livorno, f'Lepanto). L-Ordni bat tlett Galeri mal-qawwa ta' l-Insara.
13. Il-qawwiet Insara kienu maghmula mill-flottot ta' Venezja, tal-Papa, tal-Ordni u ta'(Spanja, Franza, Lussemburgu).
14. Fuq ix-xwieni ta' l-Ordni kont issib il-qaddiefa. (il-Buonavoglie, Forzati, l-Ilsiera) kienu jaqdfu ghal somma zghira ta'flus. Ghalhekk kienu trattati ahjar.
15. (l-Ilsiera, il-Forzati) kienu mibghuta jaqdfu bhala kastig u mhux ghax kienu Musulmani u nqabdu waqt xi battalja fuq il-bahar.
16. (il-Buttin, Buttuna) kienet taxxa bhad-dwanna fuq il-priza li jaqbdu s-Sibi qabel ibieghuha.
17. Isem iehor ghall-qaddiefa kien (l-imsehbin, il-fratellanzi, ic-corma)




18. L-Ordni kienet tuza l-flotta taghha biex (tikkomunika,t'attakka)ma' l-Ewropa.
19. L-Arkuzin jew Aguzzino kien juza (l-bastun, l-frosta) biex igieghel il-qaddiefa jaqdfu.

Risposti : kunsill, Kastellanija, min ftit nies nobbli, Malti, Maltin, biex jimporta l-qamh bi prezz baxx , it-Tratte,bandu, De Rohan, Birgu, jimla, ilma, f'Lepanto, Spanja, il-Buonavoglie,il-Forzati, Buttin,ic-corma, tikkomunika, l-frosta.